Kujawy

Kujawy

Nad niżem nadgoplańskim jest cicho, jest smutno
– – w zadumie, przygnębiony oracz swój prowadzi pług…
ani bydło się pasie – — ani lnu nie suszą na płótno,
– jakby ludzie wymarli i odszedł od nas sam Bóg. 

Stoją ogromne topole… lśni na drogach błoto…
Swoja tu jest ziemia. Dorodna. Dawna jest – –
Omotały się miedze, wsie, przedziwną znów tęsknotą!
… tędy szedł święty Wojciech, niosąc pierwszy chrzest. 

Tędy szedł Chrobry! Mocarnie szedł wtedy i zbrojnie;
wieki swój kładły długo władny dziejów czas – – –
… i orano tu i siano, koszono czasu żniw spokojnie
na porębach, z pni, – nowy wciąż wyrastał las.
…                                 Nad niżem nadgoplańskim, F. Beciński


dsc_0966a
Inowrocław, Kościół Imienia NMP

Kujawy to historyczna kraina i region etnograficzny na Pojezierzu Wielkopolskim, w dorzeczu środkowej Wisły i górnej Noteci. Obecnie region leży niemal w całości na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, a tylko południowe fragmenty na terenie województwa wielkopolskiego.

Historycznie Kujawy sąsiadują od północy z Pomorzem, od wschodu i południa z Mazowszem, a od zachodu z Wielkopolską. Składają się na nie w całości dwa powiaty grodzkie: Bydgoszcz i Włocławek i trzy powiaty ziemskie: aleksandrowski, radziejowski i włocławski. Również w granicach regionu znajdują się znaczne obszary powiatu bydgoskiego i inowrocławskiego. Fragmenty Kujaw leżą także w powiatach ościennych: kolskim, konińskim, mogileńskim, płockim, toruńskim i żnińskim.

Kujawy należą do najbardziej charakterystycznych i jednocześnie niezwykle tradycyjnych regionów Polski. Posiadają swoistą gwarę, strój, zwyczaje oraz budownictwo. Jednak historyczne uwarunkowania, rozbiory, polityka zaborców i wpływy sąsiednich krain, spowodowały ukształtowanie się na ich obszarze kilku nieznacznie zróżnicowanych kulturowo subregionów. Najogólniejszym jest podział na Kujawy zachodnie, zwane też czarnymi i na Kujawy wschodnie określane mianem białych. Takie rozbicie wiązało się z istnieniem dwóch średniowiecznych księstw: inowrocławskiego i brzeskokujawskiego oraz z rodzajem gleb. Kujawy czarne bo przeważały tam czarne ziemie (nie mylić z czarnoziemem), a Kujawy białe pokrywały gleby piaszczysto – gliniaste.

Po upadku Napoleona zachodnia część Kujaw dostała się pod panowanie pruskie, a wschodnia weszła w skład, zależnego od Rosji, Królestwa Kongresowego. Od tego czasu można mówić o coraz większym zróżnicowaniu regionu, przede wszystkim pod względem cywilizacyjnym. Postęp techniczny unowocześnił gospodarkę zaboru pruskiego. Jednocześnie polityka germanizacyjna doprowadziła do znacznej degradacji tradycyjnej kultury ludowej.  Natomiast w Królestwie Kongresowym procesy techniczne i cywilizacyjne  postępowały znacznie dłużej, umożliwiając przetrwanie wielu elementom miejscowej kultury.

Inne subregiony to Kujawy borowe, garbate, leśnenadwiślańskie, zagoplańskie. Ich nazwy wynikały z położenia, a krajobraz czy szata roślinna determinowały zajęcia gospodarcze ludności oraz ich kulturę.

Na Kujawach  zachowało się wiele zabytków przeszłości. Średniowieczne grodziska, architektura romańska, ludowe budownictwo drewniane, kościoły, gotyckie zamki, fragmenty murów miejskich, ratusze staromiejskie, renesansowe nekropolie, siedziby szlacheckie, zespoły pałacowo-parkowe, to wszystko decyduje o atrakcyjności turystycznej regionu. 

Linki:

  1. Kujawy
  2. Turystyka Toruń
  3. Wikipedia

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *