Mazowsze

DSC_0493a1

Po szerokim polu modra Wisła płynie,
Pochylone chaty drzemią na dolinie,
Nad wodą zgarbiony stary dąb żylasty,
Kędy bielą płótna wesołe niewiasty.
Po łące bociany stąpają powolne,
W owsach jednostajnie brzęczą świerszcze polne,
A z borów cienistych leśnej okolicy
Rozwiewa się wonność sosnowej żywicy.
Po niebie obłoki jak bieluchne runo,
Słoneczkiem przeciekło, pod błękitem suną.
.                            Jak na Mazowszu, Teofil Lenartowicz


Ujście Narwi do Wisły

Mazowsze (łac. Mazovia) – kraina historyczna, geograficzna i etnograficzna położona w środkowym biegu Wisły oraz dorzeczu jej dopływów, w centralnej oraz północno-wschodniej Polsce. Stanowi jedną z najstarszych dzielnic historycznych Polski. W składzie państwa polskiego od początku X wieku. Nie uniknęło rozbicia dzielnicowego i podziału na mniejsze księstewka. Poszczególne części Mazowsza włączane były do Korony stopniowo, wraz z bezpotomną śmiercią panujących książąt. W 1462 wcielono do Korony ziemię gostyńską i rawską, w 1476 ziemię sochaczewską, w 1495 ziemię płocką, a w 1526 środkowe i wschodnie Mazowsze. Przez następnych kilka dziesięcioleci Mazowsze zachowało pewną odrębność w zakresie sądownictwa, prawodawstwa i utrzymywało również własny sejm. Do końca XVI wieku utraciło wszelkie atrybuty odrębności, stając się integralną częścią Wielkopolski. Do głównych ośrodków należały: Płock, Czersk, Ciechanów, Rawa, później Warszawa. Ludność Mazowsza, będącego terenem rolniczym o słabych glebach, masowo emigrowała, osiedlając się głównie w Prusach, na Podlasiu i na ziemiach litewskich. Na Mazowszu wykształciła się bardzo liczna klasa ubogiej szlachty oraz klasa kmieci, dziedzicznych właścicieli nadanej ziemi.

Od czasów unii polsko-litewskiej naturalną stolicą Mazowsza stała się Warszawa, gdzie zwoływano sejmy polsko-litewskie i przeprowadzano elekcje. Po przeniesieniu przez Zygmunta III siedziby królewskiej z Krakowa, Warszawa przekształciła się w stolicę państwa polskiego.

Po II i III rozbiorze Polski niemal całe Mazowsze znalazło się w granicach zaboru pruskiego, niewielką część zagarnęła Austria. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego weszło w jego skład, a po kongresie wiedeńskim, przyłączone zostało do Królestwa Polskiego. Po 1866 było utożsamiane z guberniami: warszawską, płocką i łomżyńską. W 1918 weszło w skład odrodzonego państwa polskiego, w granicach województw: warszawskiego, częściowo białostockiego i lubelskiego.

Mazowsze wyróżnia płaskość i monotonność krajobrazu urozmaicona jedynie dolinami rzecznymi i ostańcami dawnych wzniesień morenowych. Charakterystyczne jest występowanie w dnach dolin rozległych piaszczystych tarasów. Z dolinami sąsiadują płaskie równiny. To właśnie tutaj można zobaczyć klasyczne mazowieckie pejzaże – rolnicze pola przeplatane rosochatymi wierzbami… 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *