Podlasie

DSC_0505a1


Obcobrzmiącym dialektem rozbrzmiewają targi.
Tuż obok siebie stoją cerkwie i kościoły,
Matkom Bożym modlitwy wyszeptują wargi,
naród tu jest życzliwy, śpiewny i wesoły.

Pszczelarze miód swój złoty zamykają w słoje
i jeszcze chleb się piecze, lecz już coraz rzadziej.
Ogrody zdobią malwy, róże i powoje,
a zielone iglaki prawie każdy sadzi

                          „Podlasie” Anna Zajączkowska


Podlasie jest najbardziej wysuniętym na północny-wschód regionem Polski. Graniczy z Litwą i Białorusią. Od początków istnienia państwa polskiego było typową krainą graniczną, na terenie której następowało przenikanie i ścieranie się wpływów polskich, ruskich, jaćwieskich i krzyżackich, a później także litewskich, rosyjskich i niemieckich. W 1517 r. utworzono województwo podlaskie. W XV i XVI wieku intensywnie kolonizowano litewską puszczę. Powstało szereg miast zarówno królewskich jak i prywatnych magnackich. W 1569 r. województwo podlaskie zostało włączone do Korony i do rozbiorów było jednym z jedenastu województw małopolskich. Wojny z połowy XVII wieku wyniszczyły Podlasie. W ostatnich latach I Rzeczypospolitej nastąpił powolny rozwój całego Podlasia.

Magiczne Podlasie

W 1795 r. po III rozbiorze Rzeczypospolitej niemal cały obszar obecnego województwa znalazł się w zaborze pruskim, w departamencie białostockim Nowych Prus Wschodnich. W zaborze rosyjskim znalazły się tylko nieliczne miasteczka. W 1807 r. w granicach utworzonego Księstwa Warszawskiego znalazła się zachodnia części departamentu białostockiego, z której powstał departament łomżyński. Wschodnia część obecnego województwa włączona została do Rosji jako obwód białostocki. Po stłumieniu powstania listopadowego w ramach represji władze carskie w 1832 r. wprowadziły granicę celną miedzy Królestwem Polskim a Cesarstwem. Aby uniknąć wysokich ceł część przemysłowców przeniosła swoje zakłady z Królestwa na teren obwodu białostockiego. Rozpoczął się proces uprzemysłowienia, który z czasem doprowadził do powstania prężnego ośrodka przemysłu włókienniczego. Uwłaszczenie chłopów w latach 1861-1864 przyczyniło się do rozwoju gospodarki towarowej oraz rynku regionalnego.

I wojna światowa spowodowała ogromne zniszczenia. W 1915 r. Rosjanie wycofując się z tych terenów ewakuowali większość majątku ruchomego fabryk. Niemcy traktowali podbity kraj jako źródło surowca i prowadzili gospodarkę rabunkową, w tym także na obszarach leśnych.

Okres II Rzeczypospolitej to okres stopniowej odbudowy i rozwoju gospodarczego województwa. W czasie II wojny światowej obaj okupanci dążyli do zniszczenia bądź znacznego ograniczenia roli kultury polskiej. Po wojnie z województwa białostockiego odpadły ziemie wschodnie włączone do ZSRR, natomiast województwo powiększono o powiat łomżyński oraz trzy powiaty z włączonej do Polski części Prus Wschodnich: Ełk, Gołdap, Olecko. W takim kształcie województwo przetrwało do czasu reformy administracyjnej w 1975 r., kiedy to podzielono go na trzy: białostockie, łomżyńskie i suwalskie.

Układ ten obowiązywał do kolejnej reformy administracyjnej z 1999 r. Wówczas z całego województwa białostockiego oraz części łomżyńskiego i suwalskiego powstało województwo podlaskie.

Puszcza Białowieska

Puszcza Białowieska jest ostatnim naturalnym lasem nizinnym Europy. Przez stulecia tereny te były miejscem mieszania się kultur polskiej, litewskiej, białoruskiej, ukraińskiej i rosyjskiej. Polski Białowieski Park Narodowy i białoruski Park Narodowy Bieławieżskaja Puszcza zostały uznane przez UNESCO, jako jeden z niewielu, za transgraniczny obiekt Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego.

Polska część puszczy obejmuje obszar ok. 65 tys. ha, z czego 10,5 tys. ha zajmuje najstarszy w Polsce, Białowieski Park NarodowyBiałoruski Park Narodowy obejmuje obszar około 90 tys. ha puszczy. Symbolem puszczy jest żubr – największe zwierzę zamieszkujące Europę. Najstarszą częścią BPN jest obszar ochrony ścisłej. Obejmuje naturalne lasy o pierwotnym charakterze leżące w widłach rzeki Narewki i Hwożnej. Puszczę upodobali sobie polscy królowie i rosyjscy carowie. Dla tych ostatnich wybudowano w Białowieży zespół pałacowy i cerkiew. Z carskich czasów zachował się układ dróg leśnych, zwanych oddziałówkami. Biegną one co wiorstę (1067 m) z północy na południe i z zachodu na wschód.

Więcej na stronie Białowieski Park Narodowy.

DSC_0155a
Wersal Podlasia

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *