Grodno

Grodno_pan

Dawny książęcy gród Wielkiego Księstwa Litewskiego dzisiaj jest miastem obwodowym na Białorusi, liczącym ponad 300 tysięcy mieszkańców, z których jedną czwartą stanowią Polacy. Jest siedzibą administracyjną obwodu grodzieńskiego, ważnym ośrodkiem przemysłowym, węzłem kolejowym i drogowym. Znajduje się tu siedziba Związku Polaków na Białorusi i polskiego Konsulatu Generalnego. Malowniczo położone na wysokich nadniemeńskich wzgórzach, obok Lwowa i Wilna, zaliczane jest do najpiękniejszych miast kresowych i jednocześnie najmniej znane. A przecież kiedyś wraz z Warszawą pretendowało do miana stolicy Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

DSC_0227a
Grodno

                   Pierwsze wzmianki sięgają XII wieku, kiedy to gród stanowił kulturowe i handlowe centrum Czarnej Rusi. Leżący na szlaku handlowym na Mazowsze był  łakomym kąskiem dla Zakonu Krzyżackiego i sąsiedniej Litwy, która ostatecznie przyłączyła go do swego terytorium w 1376 roku. W 1391 roku król polski i wielki książę litewski Władysław II Jagiełło nadał Grodnu niepełne prawa magdeburskie, które w 1444 roku rozszerzył wielki książę Kazimierz Jagiellończyk.   W 1393 roku Grodno obrał na swoją siedzibę książę Witold i wybudował murowany zamek. Miastu szczególnie przysłużyli się król Aleksander Jagiellończyk, królowa Bona Sforza i król Stefan Batory. Szczególnie za panowania tego ostatniego miasto przeżywało swoje „złote lata”. Szesnastowieczne Grodno to miasto zamków, pałaców i strzelistych wież kościołów, o niezwykle urokliwej panoramie utrwalonej  w miedziorycie przez grafika Fransa Hogenberga i zamieszczonej w atlasie miast świata – Civitates orbis terrarum.  Grodno było miejscem zebrań sejmów walnych, tzw. sejmów grodzieńskich, przez co zyskało nieoficjalny status „trzeciej stolicy”.

DSC_0103a
Grodno, kościół Bernardynów

                        U schyłku niepodległości w Grodnie obradował ostatni sejm Rzeczypospolitej i tu w 1795 roku abdykował Stanisław August Poniatowski. Po III rozbiorze zostało stolicą jednej z rosyjskich guberni. W XX wieku miasto zapisało się zwycięską bitwą z bolszewikami podczas  operacji niemeńskiej we wrześniu 1920 roku oraz bohaterską obroną przed oddziałami Armii Czerwonej we wrześniu 1939 roku. Szczególnie ta ostatnia obrona ma swą tragiczną wymowę, w której męczeńską kartę zapisali również Orlęta Grodzieńscy.

                W Grodnie koniecznie trzeba zobaczyć czternastowieczny Zamek Stary, w którym zmarł Stefan Batory i Zamek Nowy, będący niemym świadkiem upadku I Rzeczpospolitej. Wrażenie zrobi, położona na wysokiej skarpie najstarsza cerkiew św. Borysa i Gleba na Kołoży. Turysta nie powinien również ominąć barokowej katedry, Pałacu Batorego, kościoła Bernardynów, domu Elizy Orzeszkowej, oraz pospacerować wąskimi brukowanymi uliczkami pięknie odnowionej starówki.

Panoramy

Grodno_Pan_P2
Panorama lewobrzeżnej części Grodna
Grodno_Pan_L1
Panorama prawobrzeżnej części Grodna

Spacer ulicami

Na Zamku Starym i Nowym

Grodzieńskie świątynie

Cmentarz farny

Mapa zabytków

Bibliografia

1) Wikipedia – Grodno, http://pl.wikipedia.org/wiki/Grodno
2) P. Galik Zapomniane Orlęta. Obrona Grodna w 1939 roku, Onet, http://portalwiedzy.onet.pl/4869,2196,1257731,1,czasopisma.html
3) S. Poczobut – Odlanicki Wędrówki po Grodzieńszczyźnie, PRYMAT, Białystok 2011

Click to rate this post!
[Total: 75 Average: 4.8]

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *