Dyneburg

Leżący na prawym brzegu Dźwiny, około 200 kilometrów na południowy wschód od Rygi,  Dyneburg (obecnie Daugavpils) to dawna stolica Inflant Polskich (Łatgalii). Jest drugim po Rydze największym łotewskim miastem oraz głównym ośrodkiem ludności polskiej na Łotwie.

DSC_0157a1
Wzgórze Kościołów

          Powstanie miasta zapoczątkowało wybudowanie w 1275 roku, przez inflanckiego mistrza Zakonu Krzyżackiego Ernsta von Rassburga, kamiennej warowni. Do Inflant na przestrzeni wieków rościły pretensje państwa ościenne, co było przyczyną licznych konfliktów. Zamek próbowali bez powodzenia zdobyć Litwini, udało się to  armii moskiewskiej Iwana III Srogiego. Po sekularyzacji Zakonu w 1561 roku Dyneburg wraz z większą częścią Inflant znalazł się w granicach Rzeczpospolitej Obojga Narodów. W 1577 miasto i zamek zostały zdobyte i zniszczone przez wojska Iwana IV Groźnego, na rozkaz którego kilkanaście kilometrów w dół Dźwiny wybudowano bastionowy szaniec. W 1582 roku król Stefan Batory  lokował nowe miasto na prawie magdeburskim oraz wybudował nową twierdzę. Jako największe miasto Inflant Polskich, Dyneburg zostaje miastem powiatowym. W latach 1625 – 1630 powstaje kolegium jezuickie – pierwsza szkoła w regionie. Jednak toczone wojny nie sprzyjają rozwojowi grodu, w 1655 zajmują go Szwedzi, a rok później przejmują Rosjanie. Ponieważ wkroczenie wojsk moskiewskich nastąpiło w dzień świętych Borysa i Gleba, dla uczczenia tego wydarzenia car Aleksy I Michajłowicz nadał miastu nazwę Borysoglebsk. W 1667 roku, na mocy układu andruszowskiego Dyneburg wraca do Rzeczypospolitej. W tym samym roku postanowieniem Sejmu Inflanty Polskie otrzymują ustrój województwa, a miasto staje się jego stolicą i siedzibą diecezji inflanckiej.

DSC_0151a
Ulica Ryska

          Po pierwszym rozbiorze Rzeczypospolitej Dyneburg został włączony do Rosji. W latach 1810 – 1833 Rosjanie wybudowali nową twierdzę. Aby uzyskać materiał do budowy wyburzyli centrum ówczesnego miasta. Po uruchomieniu, w drugiej połowie XIX wieku, linii kolejowych do Petersburga, Rygi i Warszawy stał się ważnym węzłem kolejowym carskiego imperium. W 1893 car Aleksander III Aleksandrowicz zmienił nazwę miasta na Dźwińsk.

          Na początku 1920 roku podczas wojny polsko – bolszewickiej miasto zdobyły, w ramach operacji dyneburskiej, oddziały polskie dowodzone przez gen. Rydza-Śmigłego. Aby uniknąć spięć z przychylnie nastawioną Łotwą, po zajęciu Dyneburga przekazano go administracji łotewskiej. Podczas walk na terenach łotewskich zginęło około 500 polskich żołnierzy, z których połowę pochowano na cmentarzu na Słobódce w Dyneburgu. W 1928 roku władze łotewskie wystawiły na nim pomnik. Niestety, w późniejszych latach władze sowieckie zlikwidowały cmentarz, a na jego miejscu urządziły wysypisko śmieci. 11 listopada 1992 władze Republiki Łotwy wzniosły w tym miejscu kilkumetrowy żelbetonowy krzyż.

          Miasto, nazwane przez Łotyszy Daugavpils, zostało siedzibą graniczącego z Polską powiatu. Wówczas w mieście mieszkało 46% Żydów, 27.5 % Rosjan, 16% Polaków i 1,8% Łotyszy. W 1940 roku Związek Radziecki zaanektował Łotwę i Daugavpils wszedł w skład Łotewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, stając się z biegiem czasu dużym ośrodkiem przemysłowym. Po odzyskaniu w 1991 roku przez Łotwę niepodległości Polacy stanowili drugą po Rosjanach grupę narodowościową w mieście.

DSC_0148a1
Ulica Alejowa

          Obecnie jest to miasto wydzielone, siedziba powiatu, centrum naukowe, przemysłowe i kulturalne Łatgalii. W mieście i okolicach funkcjonują polskie szkoły, między innymi Państwowe Gimnazjum Polskie im. Józefa Piłsudskiego, aktywnie działa oddział Związku Polaków na Łotwie.

          Dyneburg na przestrzeni wieków był wielokrotnie niszczony i odbudowywany, dlatego nie ma wielu zabytków i nie należy do wielkich centrów turystycznych Łotwy. Próżno tu szukać starówki, gdyż została zburzona aby pozyskać materiał do budowy carskiej twierdzy. Najstarsze budowle pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. Zachowały się fragmenty rosyjskiej twierdzy oraz stojące w pobliżu siebie, na Wzgórzu Kościelnym, świątynie czterech wyznań: Katedra Marcina Lutra z 1893 roku, kościół Niepokalanego Poczęcia NMP z 1902 roku, cerkiew św. św. Borysa i Gleba z 1905 roku oraz molenna staroobrzędowców Narodzenia NMP z 1908 roku. W mieście zachowała się również XIX-wieczna synagoga. Najbardziej reprezentacyjną ulicą miasta jest ulica Ryska biegnąca od dworca kolejowego w kierunku rzeki. Przy niej znajdują się kamienice z XIX i początków XX, kościół św. Piotra z 1848 roku, restauracje, hotele, banki i sklepy.

Spacer ulicami miasta

W Twierdzy Dyneburg

Panoramy

Arsenał
Brama Twierdzy

Lokalizacja

Źródło

1) wikipedia – http://pl.wikipedia.org/wiki/Dyneburg
2) wikipedia – http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_inflanckie
3) Rzeczpospolita wirtualna – http://rzecz-pospolita.com/dyneburg0.php3

Click to rate this post!
[Total: 67 Average: 4.9]

3 komentarze do “Dyneburg

  1. Nie widze daty kiedy to bylo publikowane ale na mapie aktualnie widze nazwe Dyneburg wiec chyba powrot do dawnej nazwy.Moj ojciec urodzil sie w 1909 w Dyneburgu

    1. Artykuł publikowałem w lipcu 2014 roku. Obowiązującą obecnie nazwą jest Daugavpils, ale ze względu na kresowość tych ziem używam dawnej nazwy Dyneburg, co wyjaśniam w treści.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *