W zagubionej wśród Tucholskich Borów maleńkiej osadzie Fojutowo znajduje się unikatowy zabytek architektury hydrotechnicznej, wzorowany na antycznych rzymskich konstrukcjach akwedukt. Umożliwia bezkolizyjne skrzyżowanie dwóch cieków wodnych: naturalnego – Czerskiej Strugi i sztucznego – Wielkiego Kanału Brdy.
Wielki Kanał Brdy wybudowano w latach 1842-1849 w celu nawadniania łąk i gruntów rolnych na wyznaczonych obszarach. Dodatkowo wykorzystywano Kanał także do spławiania drewna. Aby zapewnić grawitacyjny dopływ wody kanału do łąk i pól, w miejscowości Mylof spiętrzono rzekę Brdę do wysokości 10 metrów. Zapewniło to średni spadek 7 cm/100 m. Kanał ma stałą szerokość: 16 m przy dnie i 20 m w koronie wałów oraz w miarę stałą, nie przekraczającą 1,5 m głębokość. Jego długość nie przekracza 21 km. Kanał uszczelniono warstwą ubitej gliny, którą okresowo uzupełniano.
Akwedukt w Fojutowie jest najdłuższą (około 70 m) i najmasywniejszą tego typu budowlą w Polsce. Różnica poziomów miedzy dnem Czerskiej Strugi, a dnem płynącego nad nią Wielkiego Kanału Brdy wynosi 11 m. Pierwotnie była to budowla kamienno – ceglana. W wyniku przeprowadzonego w latach 70. remontu, ceglane sklepienie zastąpiono łukowymi płytami żelbetowymi. Natomiast w czasie remontu wykonanego w 2002 roku sklepienie wyłożono płytkami klinkierowymi, co przybliżyło jego wygląd do pierwotnego. Przejście pod Wielkim Kanałem Brdy możliwe jest dzięki kładce spacerowej pod sklepieniem akweduktu.
Po kilkunastoletniej przerwie zawitałem ponownie do Fojutowa i przecierałem oczy ze zdumienia. Poprzednio dotarcie do celu było nie lada wyzwaniem, leśne dziurawe drogi i żadnych oznaczeń. Dziś asfaltowa droga, duży parking, zajazd, hotel, wypożyczalnia sprzętu turystycznego. Od parkingu do akweduktu wiedzie wzdłuż Kanału trakt spacerowy wyłożony kostką. Sam obiekt stoi jak dawniej, ale błyszczy świeżością po kapitalnym remoncie. Tuż obok budowany jest taras z widokiem na akwedukt i Czerską Strugę, a po drugiej stronie wznosi się 30-metrowa wieża widokowa. Zasadność powstania wieży jest raczej dyskusyjna, bo dookoła widać tylko czubki drzew. Ale zawsze możemy powiedzieć że podziwiamy bezkres Borów Tucholskich. Wejście na wieżę jest płatne, a w przypadku konsumpcji w wiejskiej gospodzie, cenę biletu możemy odliczyć od rachunku. A warto coś zjeść, bo podają smaczne posiłki.
W Fojutowie można też zatrzymać się na dłużej, zajazd dysponuje miejscami noclegowymi z cenami nie odbiegającymi od normy. Okolica i wypożyczalnia sprzętu turystycznego zachęcają do aktywnego spędzania czasu. Wypożyczając rower możemy poznać okoliczne leśne ścieżki. Natomiast płynąc wypożyczonym kajakiem lub rowerem wodnym odkryjemy uroki Wielkiego Kanału i jego otoczenia…
Dojazd
Akwedukt znajduje się przy trasie Tuchola – Czersk. Jadąc od strony Tucholi mijamy wieś Legbąd, przejeżdżamy przez most na kanale Brdy i tuż za nim skręcamy w lewo. Następnie jedziemy około 5 km leśną, świeżo wyasfaltowaną drogą i dojeżdżamy do Fojutowa.
Przydałaby się data opisu, nie wiadomo jaki jest stan obecny i kiedy była opisywana sytucja.
Opis z 2012 roku. Oglądałem niedawno zdjęcia z ubiegłego roku i wydaje mi się że niewiele się zmieniło.