Zewnętrzny pierścień fortów, składający się z jedenastu umocnień betonowych z osłonami żelbetowymi i stalowymi wieżyczkami pancernymi, budowano w latach 1912 – 1915. Rozmieszczono je w odległości 5 – 10 kilometrów od cytadeli, numerując od IX do XVIII. Na przewidywanych głównych kierunkach ataku przeciwnika wybudowano wzmocnione obiekty, zwane grupami fortecznymi. Powstały trzy grupy: Carski Dar, Goławice i Janówek. Utworzoną linię obrony wzmacniały rozmieszczone między fortami dzieła pośrednie. Tylko nieliczne z tych obiektów zostały ukończone do czasu rozpoczęcia I wojny, a na części umocnień nawet nie rozpoczęto prac budowlanych.
Wybudowano lub planowano wybudować:
a) forty: Fort IX (IXd) – Grochale*, Fort X (Xc) – Henrysin, Fort XI (XIb) – Kroczewo, Fort XII – Janowo, Fort XIII (XIIIa) – Błogosławie, Fort XIV (XIVc) – Toruń, Fort XVI (XVIa) – Czarnowo, Fort XVII (XVIIb) – Janówek, Fort XVIII (XVIIIb) – Boża Wola;
b) grupy fortowe: Goławice ( forty XIVa, XIVb), Carski Dar (forty XVa, XVb), Janówek (fort XVIIb i dzieło D9 (XVIIa) i fort IV)
* – umocnienia nieistniejące
Fort XII Janowo.
Jeden z fortów Twierdzy Modlin, wzniesiony w ramach budowy zewnętrznego pierścienia fortów, w latach 1912-1914. Bazą projektu był wzorcowy fort F1910 z pewnymi zmianami, ale nie został ukończony. Wzniesiono lewą i środkową część podwalni z betonową galerią strzelecką, kaponierę przeciwskarpową i częściowo poternę prowadzącą z podwalni do kaponiery. Całość otoczono suchą fosą. Podwalnia miała pełnić rolę schronu, magazynu i koszar. Fort nie został zniszczony przez Rosjan, którzy opuścili go bez walki w 1915 roku.
Obecnie fort jest opuszczony i traktowany przez okolicznych mieszkańców jako dzikie wysypisko śmieci. Widoczny z drogi Janowo- Wojszczyce.
Fort XIII (XIIIa) Błogosławie.
Jeden z fortów Twierdzy Modlin, wzniesiony w ramach budowy drugiego, zewnętrznego pierścienia fortów w latach 1912-1915. Umocnienie, budowane według pomysłu bazującego na kliku projektach fortów wzorcowych, do wybuchu I wojny nie zostało ukończone. Bastion powstał na planie trapezu, którego głównym elementem była potężna podwalnia w wale czołowym. Podwalnia spełniała rolę koszar, schronu i magazynu. Na wale wybudowano imponującą galerię strzelecką z małymi schronami. Na barkach są widoczne nasypy i ślady rozpoczętych prac budowlanych pod tradytory. Fosy broniły dwie kaponiery przeciwskarpowe. Pierwsza u zbiegu lewego barku i czoła, druga, właściwie półkaponiera, u zbiegu czoła i prawego barku. Poterny łączące podwalnię z kaponierami przeciwskarpowymi i szyją fortu nie zostały ukończone. A istniejący odcinek z podwalni w kierunku kaponier przeciwskarpowych jest obecnie zalany wodą.
Fort zachował się w niezmienionym stanie od 1915 roku, obecnie jest opuszczony i ogólnie dostępny. Znajduje się w połowie drogi, po lewej jej stronie, pomiędzy wsiami Błogosławie i Śniadowo.
Fort XIV (XIVc) Toruń.
Jeden z fortów Twierdzy Modlin, wzniesiony w ramach budowy drugiego, zewnętrznego pierścienia fortów w latach 1912-1915. Powstawał w oparciu o fort wzorcowy F1910. Mimo że był budowany w pośpiechu, to do wybuchu wojny nie został ukończony. Wykonano zdecydowaną większość prac ziemnych i wzniesiono tylko podwalnię z fragmentaryczną ławą strzelecką i dwoma stanowiskami obserwacyjnymi. Podwalnia, jak w poprzednich fortach, spełniała kilka funkcji: schronu, koszar i magazynu.
Fort znajduje się kilkaset metrów na wschód od wsi Goławice Pierwsze. Tuż przed szkołą należy skręcić w prawo i żużlowa droga doprowadzi do obiektu. Teren fortu jest uporządkowany, obiekt jest opuszczony i ogólnie dostępny.
Fort XVII (XVIIb) Janówek.
Jeden z fortów zewnętrznego pierścienia Twierdzy Modlin, wznoszony w latach 1912-1914, ale nieskończony. Wraz z Fortem IV i Dziełem D-9 tworzył Grupę Fortową „Janówek”, w której pełnił rolę fortu głównego. Powstał na podstawie projektu standardowego fortu Bujnickiego z 1910 roku, jako fort piechoty o narysie trójkąta, otoczony wałem i fosą z ziemną przeciwskarpą. Trzon fortu stanowiła trapezowa podwalnia umieszczona pod nasypem wału czołowego. Na jej stropie utworzono betonowe stanowiska strzeleckie dla piechoty. W barkach fortu wybudowano dwie wieżyczki obserwacyjne, ale bez kopuł pancernych, których nie zdążono zamontować. Nie wybudowano również kaponiery przeciwskarpowej i dodatkowego stanowiska bojowego w czołowej części wału. Prowadzące do planowanych obiektów chodnik i poterna zostały zamurowane na końcu wału.
W czasie I wojny, wycofujący się Rosjanie wysadzili główne elementy fortu. W części czołowej pozostał jedynie fragment poterny. Zachowały się również chodniki prowadzące do wież artyleryjskich oraz przelotnia w prawym barku. Obecnie fort jest otoczony ogródkami działkowymi i można go zwiedzać od maja do października.
Fort XVIII (XVIIIb) Boża Wola.
Ostatni w kolejności fort zewnętrznego pierścienia Twierdzy Modlin, wznoszony w latach 1912-1915 i nieukończony. Betonowy, z wodną fosą miał zamykać odcinek twierdzy między Wisłą a Grupą Fortową „Janówek”. Fort został wysadzony przez wycofujące się wojska rosyjskie w 1915 roku. Teren fortu przecina droga wojewódzka nr 630. Ocalałe fragmenty po południowej stronie drogi są w rękach prywatnych i służą działalności gospodarczej. Natomiast pozostałości po północnej stronie szosy zostały rozebrane, a teren splantowano. Widoczne wzniesienie terenu ciągnące się wzdłuż drogi, to nieczynne miejskie wysypisko śmieci.
29 września 1939 r. o godz. 08.00 w okolicach fortu, na drodze Modlin – Jabłonna, dowódca obrony Modlina gen. Wiktor Thommee złożył dowódcy wojsk niemieckich gen. Adolfowi Strausse meldunek kapitulacyjny, co uwieczniła kronika niemiecka. Na filmie widać między innymi ruiny fortu XVIII.
Jeden komentarz do “Forty zewnętrzne Twierdzy Modlin”