Puszcza Bolimowska

Rawka_HDR2a1

                     Niegdyś południowo – zachodnie rubieże Mazowsza porastały nieprzebyte bory. Jeszcze w XV wieku puszcze: Jaktorowska, Wiskicka, Korabiewska i Bolimowska stanowiły jeden kompleks łączący się z Puszczą Kampinoską i były ulubionym miejscem polowań książąt mazowieckich. Poprzecinane strumykami przepastne knieje, śródleśne jeziorka, bagna, trzęsawiska to już historia. Dzisiejsza Puszcza Bolimowska, na skutek działalności człowieka, skurczyła się znacznie i zatraciła swój pierwotny charakter. Bagna osuszono lub wyschły samoczynnie, bory wykarczowano zamieniając w pola uprawne i pastwiska. Wędrując gęstą siecią leśnych dróg i ścieżek nie sposób się zgubić. Odgłosy warczących ciągników, pił spalinowych i stukotu siekier oraz zapach świeżo ściętych drzew często roznoszą się po lesie. W celu ochrony doliny rzeki Rawki i pozostałości dawnych puszcz, będących cenną przyrodniczo enklawą wśród wylesionych terenów rolniczych, utworzono w 1986 roku Bolimowski Park Krajobrazowy. Rozciąga się pomiędzy Bolimowem, Żyrardowem, Skierniewicami, Łowiczem i zajmuje obszar nieco powyżej 20 000 hektarów. W granicach parku utworzono pięć rezerwatów leśno – florystycznych:

  • rezerwat przyrody Kopanicha, w którym ochronie podlegają zespoły leśne olsu, łęgu olszowego, boru bagiennego i grądu, z wielogatunkowym runem i drzewostanem naturalnego pochodzenia;
  • rezerwat przyrody Polana Siwica chroni, charakterystyczną dla Puszczy Bolimowskiej, śródleśną polanę ze zbiorowiskami roślinności łąkowej i torfowej;
  • rezerwat przyrody Puszcza Mariańska ochrania naturalne zespoły leśne grądowe i borowe, będące fragmentem dawnej puszczy Korabiewsko-Bolimowskiej;
  • rezerwat przyrody Rawka obejmuje koryto rzeki Rawki od źródeł po ujście do Bzury wraz ze starorzeczami i przylegającymi do obu brzegów i pasami gruntów o szerokości około dziesięciu metrów;
  • rezerwat przyrody Ruda Chlebacz obejmuje część doliny rzeki Rawki wraz ze skarpą i chroni fragment łęgu olszowego ze stanowiskiem widłaka wrońca.

                   Największą atrakcją przyrodniczą i krajobrazową Parku jest dolina rzeki Rawki, która jest rezerwatem przyrody na całej długości, czyli około 100 km. Dzięki temu zachowała swój naturalny, prawie dziki charakter. Dolina rzeki płynącej zakolami usiana jest licznymi starorzeczami i oczkami wodnymi, a w jej przebiegu występują na przemian rozszerzenia i zwężenia. Zbocza doliny są wyraźnie wyodrębnione i miejscami urwiste. Dolinę pokrywają rozległe łąki, gęste zarośla, podmokłe olsy i trzcinowiska.

DSC_0254a
Polana Siwica

                Niewątpliwą ciekawostką przyrodniczą parku, niespotykaną nigdzie indziej w środkowej Polsce, są podmokłe śródleśne polany. Zaskakują swą innością kontrastującą z otaczającym lasem. Jest ich około pięćdziesięciu, o powierzchni od kilku arów do kilku hektarów. Na największej z nich, zajmującej obszar około 70 ha, utworzono rezerwat przyrody Polana Siwica. Są skutkiem rozwijającego się przed wiekami na tych terenach budnictwa. Budnicy, czyli ludzie lasu bo mieszkali w puszczy i żyli z puszczy. Karczowali leśne ostępy i przerabiali drewno na węgiel drzewny, smołę, terpentynę, garbniki, dziegieć i inne produkty. Poszukując surowca przenosili się z miejsca na miejsce, pozostawiając po sobie połacie wyciętego lasu. Dlatego też nie wznosili trwałych budynków, lecz prowizoryczne, zazwyczaj zagłębione w ziemi szałasy. Oprócz trwale zmienionego krajobrazu i członu „Budy” w nazwach niektórych osad, po Budnikach nie pozostałe żadne inne ślady. Powstałe poręby wykorzystywano jako łąki i pastwiska, a regularne koszenie i wypasanie uchroniło je przed ponownym zadrzewieniem. Kilkusetletni, monotonny sposób użytkowania oraz duża wilgotność ukształtowały różnorodne i specyficzne zespoły roślinne. Otoczone lasami i zabagnione polany są ostoją zwierzyny. Spotkać można na nich łosie, daniele, dziki. Bardzo chętnie polany wykorzystują na żerowiska i lęgowiska kaczki, gęsi, bąki żurawie, czaple, bociany, a nawet orliki krzykliwe.

                       Puszcza to nie tylko przyroda, to również historia i zabytki. W czasie I wojny światowej, od grudnia 1914 do lipca 1915 roku, Rawka była jednym z odcinków frontu niemiecko-rosyjskiego. Walki miały charakter pozycyjny z silną rozbudową inżynieryjną, szczególnie na skarpie doliny Rawki. Konsekwencją toczonych tu walk są widoczne do dnia dzisiejszego ślady okopów, oraz cmentarze wojenne w Budach Grabskich, Huminie, Joachimowie Mogiłach, Kamionie, Kolonii Bolimowskiej-Wsi, Wiskitkach i Wólce Łasieckiej. Na terenie Puszczy Bolimowskiej i w bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się wiele zabytków. Wśród licznych dworów i parków dworskich jest jeden z najpiękniejszych na Mazowszu i najcenniejszych obiektów magnackich – barokowy Pałac Radziwiłłów z rozległym parkiem w stylu francuskim w Nieborowie. Około pięciu kilometrów od Nieborowa, wśród sztucznych antycznych ruin i nastrojowych kaskad, można poczuć namiastkę krainy wiecznej szczęśliwości w założonej przez księżnę Helenę Radziwiłłową Arkadii. Zwiedzić można też zabytkowe kościoły w Bolimowie, Bartnikach, Bełchowie czy Wiskitkach oraz starodawny dworzec w Radziwiłłowie i cmentarz żydowski w Wiskitkach.

                       Niestety, zaniechanie koszenia, osuszanie polan powoduje że tracą bezpowrotnie swą oryginalność i zarastają lasem. Sama puszcza też się kurczy. Powstające działki rekreacyjne, budynki mieszkalne i gęstniejąca sieć dróg wewnętrznych degradują środowisko naturalne. Poprowadzona północnym skrajem Puszczy trasa S8 zabrała kolejne cenne hektary lasu i odcięła od niej miejscowości Nieborów i Bolimów.

Galerie zdjęć

DSC_0221a
Bolimowski Park Krajobrazowy
DSC_0282
Dolina Rawki
DSC_0205a
Zabytki Puszczy

 Linki

  1. Bolimowski Park Krajobrazowy
  2. Szlak piesze i rowerowe
  3. Muzeum w Nieborowie

Click to rate this post!
[Total: 51 Average: 4.9]

3 komentarze do “Puszcza Bolimowska

  1. Bardzo fajny wpis. Dużo się dowiedziałem. Trzeba będzie przejżeć całą stronę 🙂
    Pozdrawiam i zapraszam na moją stronę.

Skomentuj seara84 Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *