Archiwum kategorii: Fortyfikacje

Cmentarz forteczny Twierdzy Modlin

DSC_0780a
Żołnierskie mogiły z 1939 roku

            Cmentarz założono prawdopodobnie w okresie wojen napoleońskich. Chowano wówczas poległych z załogi broniącej Modlina w 1813 roku. W czasie I Wojny Światowej grzebano zabitych żołnierzy armii niemieckiej i rosyjskiej, w tym Polaków walczących w mundurach armii zaborców. Niestety, do naszych czasów zachowała się tylko jedna zbiorowa mogiła żołnierzy, którzy stracili życie w czasie szturmu fortu XVI. Innych poległych uświetnia żeliwny krzyż na betonowej podstawie z częściowo zatartą tablicą głoszącą:  „1914-1920 Pamięci poległych i zmarłych żołnierzy tu pochowanych”. Najstarszymi grobami polskich żołnierzy jest dziewięć mogił legionistów z pułków piechoty Legionów przebywających w Twierdzy w czasie tzw. kryzysu przysięgowego, w latach 1916-1917…

Więcej…

Twierdza Modlin

DSC_0257a
Koszary obronne

                 Twierdza Modlin (rosyjska nazwa Nowogieorgiewsk) – zbudowana u zbiegu Wisły i Narwi, około 30 km na północny zachód od Warszawy. Składa się z cytadeli położonej na prawym brzegu Narwi, umocnionych przedmości: kazuńskiego i nowodworskiego oraz z dwóch pierścieni fortów. Jest jedną z największych i najlepiej zachowanych twierdz w Polsce.

            Dotychczasowy opis uzupełniłem nowymi zdjęciami nie tylko cytadeli ale kilku fortów zewnętrznych. Wrażenie robią filary mostu gen. J. H. Dąbrowskiego. Niewątpliwą ciekawostką jest zachowany oryginalny orzeł Księstwa Warszawskiego nad bramą „Północy”. Zaś sama Twierdza w jesiennych barwach wygląda imponująco…

Więcej…

Zamek w Szymbarku

DSC_0027a

          We wsi Szymbark niedaleko Iławy, tuż nad brzegiem malowniczego jeziora, zachowały się ruiny czternastowiecznej warowni. Wybudowany w XIV wieku zamek stanowił własność kapituły pomezańskiej, a po sekularyzacji Zakonu wielokrotnie zmieniał właścicieli stając się rezydencją wpływowych pruskich rodów. Został spalony przez Armię Czerwoną w 1946 roku.

           Budowa zamku rozpoczęła się w  XIV, a może nawet w XIII wieku, z inicjatywy kapituły pomezańskiej, w miejscu dawnego grodu Prusów. Na planie prostokąta, o wymiarach 75 na 92 metry, w pierwszej fazie budowy wzniesiono mury zewnętrzne, osiem baszt, ufortyfikowaną bramę, wykopano fosę i przerzucono przez nią drewniany most zwodzony…

Więcej…

Śladami Adama Mickiewicza

DSC_0846a

                 Adam Bernard Mickiewicz przyszedł na świat w Wigilię Świąt Bożego Narodzenia 1798 roku w Zaosiu lub Nowogródku. Nie jest znane dokładne miejsce urodzenia, gdyż nie określa tego jego metryka. Był synem Mikołaja Mickiewicza, adwokata sądowego w Nowogródku i komornika mińskiego, oraz Barbary z Majewskich, córki ekonoma z pobliskiego Czombrowa.

             Zaosie, Świteź, Nowogródek miejsca niezwykle ważne dla Adama, tam dorastał, kształcił się i sposobił do życia. Tam też jako dwunastoletni chłopiec obserwował wiosną 1812 roku triumfalny marsz armii napoleońskiej na Moskwę, a zimą jej przerażający odwrót. Z tych miejsc czerpał inspiracje do swych dzieł. W 1815 roku wyjeżdżając na studia do Wilna Adaś Mickiewicz ostatecznie zamyka etap dzieciństwa i już jako Adam Mickiewicz wkracza w dorosłe życie…

Więcej…

Grodno

DSC_0227a

         Dawny książęcy gród Wielkiego Księstwa Litewskiego dzisiaj jest miastem obwodowym na Białorusi, liczącym ponad 300 tysięcy mieszkańców, z których jedną czwartą stanowią Polacy. Jest siedzibą administracyjną obwodu grodzieńskiego, ważnym ośrodkiem przemysłowym, węzłem kolejowym i drogowym. Znajduje się tu siedziba Związku Polaków na Białorusi i polskiego Konsulatu Generalnego. Malowniczo położone na wysokich nadniemeńskich wzgórzach, obok Lwowa i Wilna, zaliczane jest do najpiękniejszych miast kresowych i jednocześnie najmniej znane. A przecież kiedyś wraz z Warszawą pretendowało do miana stolicy Rzeczpospolitej Obojga Narodów

Więcej…

Polskie ślady na białoruskiej ziemi

Zamek w Mirze
Zamek w Mirze

             Prawie dwa tygodnie fantastycznej wędrówki polskimi śladami po białoruskiej ziemi już za mną… Przejechałem 3200 kilometrów, odwiedziłem ponad pięćdziesiąt miast, miasteczek, wsi. Zwiedziłem niezliczoną ilość obiektów. Spacerowałem ścieżkami Elizy Orzeszkowej, Adama Mickiewicza, zanurzyłem się w Świtezi i zaglądałem do ziemiańskich dworów. Odkrywałem zagubione wśród pól i lasów stare polskie cmentarze, wchodziłem do klasztornych krypt i słuchałem soczystych opowieści o losach tych ziem. Niestety, im dalej na wschód tym mniej pamiątek: cmentarze, samotne groby, charakterystyczne barokowe fasady kościołów, pałacyki czy pojedyncze budynki. Wieki intensywnej rusyfikacji oraz bolszewickiego terroru i laicyzacji odcisnęły swe piętno, tym bardziej cieszy gdy w jakimś starym parku odsłaniają się nagle polskie napisy…

            Oczywiście dużo z tych rzeczy umknęłoby mojej uwadze gdyby nie niezwykły przewodnik. Pan Stanisław Poczobut – Odlanicki, mieszkaniec Grodzieńszczyzny, to chodząca encyklopedia tych ziem. Część swej wiedzy przelał na papier i wydał klika książek. Doskonały gawędziarz, może bez końca opowiadać o historii Kresów, zapomnianych miejscach, koligacjach ziemiańskich, krążących legendach. A wszystko to okraszone dowcipem i przekazywane z charakterystycznym kresowym zaśpiewem.

          Mnóstwo wrażeń, ogrom informacji i ponad dwa tysiące zdjęć… Muszę ochłonąć, poukładać materiał, doczytać co nieco i dopiero zacznę stopniowo opisywać swą wędrówkę oraz zamieszczać na stronie. Będę się posiłkował publikacjami pana Stanisława, tym bardziej że autor wyraził zgodę na zamieszczanie fragmentów jego prac…

Mapa wędrówki

Dyneburg

DSC_0139a1

          Leżący na prawym brzegu Dźwiny, około 200 kilometrów na południowy wschód od Rygi,  Dyneburg (obecnie Daugavpils) to dawna stolica Inflant Polskich (Łatgalii). Jest drugim po Rydze największym łotewskim miastem oraz głównym ośrodkiem ludności polskiej na Łotwie.

          Powstanie miasta zapoczątkowało wybudowanie w 1275 roku, przez inflanckiego mistrza Zakonu Krzyżackiego Ernsta von Rassburga, kamiennej warowni. Do Inflant na przestrzeni wieków rościły pretensje państwa ościenne, co było przyczyną licznych konfliktów. Zamek próbowali bez powodzenia zdobyć Litwini, udało się to  armii moskiewskiej Iwana III Srogiego. Po sekularyzacji Zakonu w 1561 roku Dyneburg wraz z większą częścią Inflant znalazł się w granicach Rzeczpospolitej Obojga Narodów

Więcej…

Kresy

Bazylika archikatedralna w Wilnie
Bazylika archikatedralna w Wilnie

                Pojęciem Kresy przyjęło się definiować wschodnie rubieże, będące specyficznym i niezwykle obszernym pasem granicznym między Rzeczpospolitą a terytoriami Moskwy, Tatarów i Turków. Termin Kresy to określenie nie tylko przestrzenne odnoszące się do pewnego obszaru, ale również czasowe, bo istniały na przestrzeni wieków i zostały utracone, nastąpił ich kres. Istotę trwania i upadku Kresów najlepiej oddają dwa łacińskie słowa: limes – granica i finis – koniec.

            Historia związku tych ziem z Koroną sięga XIV wieku, kiedy to Kazimierz Wielki przyłączył do Polski Ruś Halicką. Zawarta w Krewie unia polsko – litewska i małżeństwo Jadwigi z Władysławem Jagiełło, przyczyniły się do kolejnego rozszerzenia. W wyniku podbojów, zawieranych porozumień i nabywanych praw dynastycznych olbrzymi obszar między Morzem Bałtyckim a Morzem Czarnym znalazł się pod kontrolą polskich władców…

Tak oto pojawił się w menu głównym nowy dział – Kresy.

Więcej…

Tunel w Łupkowie

DSC_0761a

Leżąca na granicy Beskidu Niskiego i Bieszczadów, na wysokości 640 m npm, Przełęcz Łupkowska od wieków stanowiła swoistą bramę, przez którą wiodły szlaki handlowe z północy na południe. Przez ludność zamieszkałą po północnej stronie nazywana była Wrotami Węgierskimi, gdyż otwierała drogę do naddunajskich krain. Natomiast po południowej stronie określano ją mianem  Bramy Ruskiej, bo idące z węgierskich terenów kupieckie karawany wkraczały na ziemie zamieszkałe przez Rusinów.

Rozwój kolejnictwa zapoczątkował powstawanie nowych żelaznych dróg. Jedną z nich była Pierwsza Węgiersko – Galicyjska Kolej Żelazna łącząca Węgry z Galicją. Poprowadzono ją z Budapesztu przez Koszyce, Łupków i Przemyśl do Lwowa. Tunel pod Przełęczą, ze względu na stopień komplikacji i niespodziewane przeszkody, był najdłużej budowanym elementem całej trasy. Drążenie tunelu rozpoczęto w marcu 1870 roku, a oddano do użytku 30 maja 1874 roku…

Więcej…

Dzieło D-9 Janówek

DSC_0257a

                Jest to fortyfikacja pośrednia zewnętrznego pierścienia fortów Twierdzy Modlin. Została wzniesiona we wsi Janówek Pierwszy w latach 1912-1915 i weszła, wraz z fortami IV i XVII, w skład Grupy Fortowej „Janówek”. Właściwie były to koszary obronne, których budowy nie ukończono. W 1915 roku obiekt został wysadzony w powietrze przez wycofujących się Rosjan…

Więcej…